Het leven vooruit leven, achteraf begrijpen
Drie jaar geleden opende ik de dagboeken van mijn overgrootmoeder. In januari 1927 begon ze te schrijven, en ze hield dat vol tot haar dood in 1984. Vanuit haar toekomst lees ik met haar mee. Ze schrijft over de kleine momenten van alledag, haar zorgen, haar hoop. Zullen haar dochters opgroeien tot zorgzame, sterke vrouwen?
Wat zij nog niet wist, weet ik wel. Ik ken de toekomst die zich voor haar ontvouwde terwijl ze schreef. Ik weet welke zorgen ongegrond waren en welke verwachtingen nooit zijn uitgekomen. Soms wil ik haar geruststellen: maak je geen zorgen, dit komt goed. Soms zou ik haar willen waarschuwen: dit loopt anders dan je denkt. Maar haar woorden staan vast, en ik ben slechts een lezer in haar toekomst.
En dat zette me aan het denken. Is dat niet hoe we allemaal in het leven staan? We maken plannen, zetten stappen, denken te weten waar we over vijf of tien jaar zullen staan. Maar pas achteraf zien we de patronen. Pas later begrijpen we waarom bepaalde keuzes, toevalligheden en wendingen ons precies dáár brachten.
Hoeveel van wat we nu belangrijk vinden, zal er later nog toe doen? Welke zorgen lachen we ooit weg? Welke kleine keuzes blijken groter dan we ooit konden vermoeden? Mijn overgrootmoeder kon niet weten hoe haar toekomst eruit zou zien. Net zoals wij dat nu niet kunnen.
Dat geldt ook voor werk en loopbaan. Misschien sta je nu op een kruispunt en voelt de keuze die je moet maken allesbepalend. Misschien wil je zekerheid, een garantie dat je over vijf jaar tevreden terugkijkt. Maar wat als het ook anders mag? Wat als je vertrouwt dat de lijnen zich pas later laten zien?
Soms denk ik: hoe zou ik mijn eigen dagboeken teruglezen, over dertig of veertig jaar? Zou ik dan begrijpen waarom bepaalde dingen gebeurden zoals ze gebeurden? Misschien wel. Misschien niet. Maar ik weet wel dat ik nu schrijf, leef en kies met het beste inzicht dat ik heb. Net zoals zij dat deed.
Mijn overgrootmoeder schreef haar leven vooruit, zonder te weten hoe het zou aflopen. Wij doen hetzelfde. Dat is de enige manier waarop het kan.